โดย กิม วิโรจน์

สหรัฐบุกกรีนแลนด์แบบไม่มีใครเชิญ เจอเดนมาร์กสวนกลับแรง

ตัวเลข 37% มายังไง?

เช้า 3 เมษายน 2025 สื่อต่างประเทศรายงานข่าวกันไม่หยุด กับนโยบายภาษีสินค้านำเข้าที่จะเรียกเก็บใหม่จากทุกประเทศ เริ่มต้นที่ 10% ไม่เว้นแม้เกาะร้างที่มีแต่เพนกวิน

แต่ก็น่าแปลกว่า แต่ละประเทศก็เจออัตราภาษีแตกต่างกันไป อย่างไทยก็เจอ 37%, อียู 20%, ญี่ปุ่น 24% เป็นต้น แล้วตัวเลขเหล่านี้มายังไง

วิธีคำนวณภาษีนำเข้าของสหรัฐ

ทางอเมริกาก็ได้แจกแจงที่มาการคำนวณไว้ว่า โมเดลการค้าระหว่างประเทศที่คาดว่าดุลการค้าจะสมดุลย์ในระยะยาวนั้นมันไม่เคยเกิดขึ้นจริงเลยกับอเมริกา นั่นจึงเป็นที่มาให้ต้องคำนวณใหม่

แล้วการคำนวณนี้ ก็ใช้สูตรง่าย ๆ ดังนี้คือตั้งต้นจากสมการว่า ดุลการค้า เท่ากับอัตราเปลี่ยนแปลงของภาษีนำเข้า × สัดส่วนความยืดหยุ่นของอุปสงค์สินค้านำเข้าเทียบราคา × อัตราส่งผ่านจากภาษีนำเข้าไปยังราคาสินค้านำเข้า × มูลค่าการนำเข้า

งงอ่ะดิ๊ เอาใหม่ ดุลการค้า ก็คือ ส่งออกลบนำเข้า (𝘹 – 𝘮) เนอะ ยิ่งส่งออกมากก็ได้ดุลมาก ยิ่งนำเข้ามากก็เสียดุลมาก

สหรัฐอยากให้การค้าสมดุล

ทีนี้ ถ้าอยากให้การค้าสมดุล ก็ต้องดูสมการอีกฝั่ง นั่นคือ มูลค่าการนำเข้า (𝘮) คูณกับความยืดหยุ่นต่อราคา (ถ้ายืดหยุ่นมาก เมื่อราคาเปลี่ยน ปริมาณจะไม่ค่อยเปลี่ยน นั่นคือราคาไม่ค่อยมีผลอะไร) คูณกับอัตราเปลี่ยนแปลงภาษีนำเข้า (นี่คือตัวเปลี่ยนราคาที่จะไปคูณกับอัตรายืดหยุ่นตะกี้) แล้วคูณกับอัตราส่งผ่านจากภาษีไปยังราคา (เพราะไม่ใช่ว่าปรับภาษีไป 100 แล้วราคาจะเปลี่ยน 100 เช่นกัน)

หรือคือจะบอกว่า เป็นการปรับภาษีนำเข้าขึ้นเพื่อชดเชยการส่งออกลดการขาดดุล แต่การขึ้นภาษีนำเข้าต้องคูณสองตัวแปรที่ทำให้การขึ้นภาษีไม่เท่ากับการชดเชยการเสียดุลการค้าแบบเต็มเม็ดเต็มหน่วยนั่นเอง

ดังนั้นแล้ว เมื่อสมการมาเช่นนี้ ก็สลับฝั่งตามภาพที่แสดงด้านล่าง เราจึงได้ ∆𝜏 ที่เป็นอัตราเปลี่ยนแปลงภาษีนำเข้า เท่ากับ ดุลการค้า หารกับที่เหลือ (𝜀 ∙ 𝜑 ∙ 𝘮) ซึ่งเมื่อแทนค่าตัวแปรจากเปเปอร์ของ Broda and Weinstein (2006), Simonovska & Waugh (2014), Soderbery (2018) ค่า 𝜀 จะอยู่ที่ 4 (ค่า conservative) ส่วน 𝜑 อยู่ที่ 0.25 (ไม่รู้ว่าอ้างอิงจากไหน) หรือ 1/4 ทำให้ในท้ายที่สุด 𝜀 กับ 𝜑 ตัดกันเองไป แล้วเราก็จะเหลือแค่

∆𝜏 = (𝘹 – 𝘮)/𝘮 นั่นเอง

ทำให้การคำนวณอัตราภาษีนำเข้าใหม่ของทรัมพ์ ยึดจากดุลการค้ากับมูลค่านำเข้าเป็นหลัก

ทำไมไทยโดน 37%?

ซึ่งจากตัวเลขสำหรับปี 2024 ล่าสุดจาก Census FT900 (ลิงค์อยู่ด้านล่าง) พบว่า ไทยเราเกินดุลสหรัฐฯ 3,516.8 ล้านดอลล่าร์ และมูลค่าการนำเข้าจากไทยอยู่ที่ 4,806.4 ล้านดอลล่าร์ ทำให้ค่า ∆𝜏 อยู่ที่ 73.17% เลยเป็นเหตุให้สหรัฐฯ ประการอัตราภาษีนำเข้าแบบ “ลดหย่อน” 50% ให้ไทยอยู่ที่ 37% นั่นเอง

นาทีนี้ คงต้องรอดูกันว่าร้าบานประเทศต่าง ๆ จะรับมือหรือเจรจากับทรัมพ์อย่างไร ให้ลดผลกระทบต่อภาคส่งออกให้เร็วที่สุด สงครามการค้าครั้งนี้ บอกเลยว่าอะไรก็เกิดขึ้นได้

ตัวเลขยังไม่นิ่ง?

ในเวลาต่อมา ตัวเลขเหมือนจะเปลี่ยน เพราะตอนนี้ลิงค์ข้างต้น กลายเป็นว่าดุลการค้าอยู่ที่ 6,267.67 ล้านดอลล่าร์ และมูลค่านำเข้าอยู่ที่ 9,165.98 หรืออัตราภาษีควรจะเป็นที่ 34% มึนไปหมดละจ้า

ที่มา

ที่มาการคำนวณ : USTR: Reciprocal Tariff Calculations
ข้อมูลการค้าสหรัฐ : U.S. Census Bureau – FT900

---

เกี่ยวกับผู้เขียน

กิม นักวิจัยสาขาเศรษฐศาสตร์ด้าน international trade, entrepreneurship and innovation ที่มหาวิทยาลัย Blekinge Institute of Techonology ประเทศสวีเดน