โดย นก อุ่นผล
Series: บทเรียนจากยุโรป
เมื่อคลิปสนทนาการทูตหลุดรั่ว ใครคือผู้เสียหายที่แท้จริง และบทเรียนที่โลกต้องจำคืออะไร?
การทูตคือเวทีแห่งความละเอียดอ่อนและความไว้วางใจ
แต่เมื่อเส้นแบ่งของมารยาทถูกก้าวล้ำด้วยเจตนาแอบแฝง การสนทนาส่วนตัวก็อาจกลายเป็นชนวนความขัดแย้งที่สั่นคลอนความสัมพันธ์ระหว่างประเทศได้อย่างไม่คาดคิด กรณีล่าสุดที่ฮุน เซน เผยแพร่คลิปการพูดคุยกับอุ๊งอิ๊งโดยพลการ ไม่เพียงแต่สร้างความประหลาดใจ แต่ยังจุดประเด็นคำถามถึงจริยธรรมทางการทูตและความเหมาะสมในการใช้การเจรจาเพื่อผลประโยชน์ทางการเมืองภายใน
คำถามคือ ในโลกที่ทุกสิ่งสามารถกลายเป็น “คอนเทนต์” ได้ง่ายดายเช่นนี้ ความไว้วางใจและความสัมพันธ์ระหว่างประเทศจะยังคงเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์อยู่หรือไม่?
“คลิปนั้นน่ะ…ผิดมารยาทแรงนะเพื่อน”
คุยกันเรื่องคลิปฮุนเซนกับอุ๊งอิ๊ง เอาจริงๆ นะ… ตอนเห็นข่าว ฮุน เซน ปล่อยคลิปคุยกับ อุ๊งอิ๊ง แรกๆ ก็แบบ “เฮ้ย มีอะไรลึกๆ รึเปล่า?” แต่พอได้ฟัง ได้ตาม…มันไม่ใช่แค่ดราม่าธรรมดาอะ มันคือ “ผิดมารยาททางการทูต” แบบจัดเต็ม จนต้องร้องว่า “อิหยังวะ?”
คือในโลกการเมืองอะนะ การที่ผู้นำหรืออดีตผู้นำมาคุยกับนักการเมืองต่างประเทศ มันไม่ใช่เรื่องแปลก แต่มารยาทที่เค้า “ต้องรู้ ต้องจำ” ก็คือ… ห้ามเปิดเผยเนื้อหาหรือปล่อยคลิป โดยที่อีกฝ่ายไม่โอเค แต่พี่ฮุน เซนแกดัน…เปิดคลิปเลยจ้า ดุดันแบบไม่เกรงใจ
ถามว่าแรงแค่ไหน?
ก็แรงพอที่จะทำให้คนในวงการการทูตไทย-กัมพูชา หน้าชาไปพักใหญ่ แถมยังโยงเข้าการเมืองภายในไทยอีกต่างหาก
แล้วต่างประเทศมีเคสแบบนี้มั้ย?
เออ…เรื่องแบบนี้อะนะ มันไม่ใช่จะเจอได้บ่อย เพราะส่วนใหญ่เขารู้ว่า “การพูดคุยระดับผู้นำ” คือของศักดิ์สิทธิ์ ใครไปทำแบบนี้คือโดนด่ายับ แต่ก็มีเคสใหญ่ๆ ที่ใกล้เคียงนะ:
“โทรศัพท์แมร์เคิลโดนดักฟัง”
สหรัฐโดนเยอรมันเคืองยับ (2013) คือ NSA ของอเมริกาแอบดักฟังโทรศัพท์ของ Angela Merkel นายกฯ เยอรมัน เพื่อนซี้ใน NATO เลยนะ แต่แอบฟังเฉยๆ ยังโดนด่าเป็นปี แล้วนี่คือพี่ฮุน เซน ปล่อยคลิปเองกับมือ…
“ทรัมป์คุยเซเลนสกี”
แล้วโดนฟ้องถอดถอน (2019) ทรัมป์โทรไปหาประธานาธิบดียูเครน กดดันให้ช่วยขุดเรื่องลูกชายโจ ไบเดน แล้วมีคนในรัฐบาลสหรัฐแฉบทสนทนาให้หลุด กลายเป็นชนวน impeachment เลยทีเดียว จุดนี้คือไม่ปล่อยเองนะ ยังโดนแรงขนาดนี้…
“ออสเตรเลียเทดีลฝรั่งเศส”
ไม่บอกไม่กล่าว ยกเลิกเรือดำน้ำเฉย (2021) ออสเตรเลียหักหลังฝรั่งเศสแบบหน้าตาเฉย ไปทำ AUKUS กับอังกฤษ-อเมริกา ทำเอาฝรั่งเศสโกรธจัด ถึงขั้นเรียกทูตกลับเลย
จุดร่วมของทุกเคส
• การละเมิดความไว้วางใจ • บั่นทอนความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
กลายเป็นประเด็นการเมืองทั้งภายในและภายนอก
แต่ของพี่ฮุน เซนมันไม่ใช่แค่ละเมิดนะ…มันคือ ใช้การทูตไปหาประโยชน์ทางการเมืองภายใน ด้วยการปล่อยคลิปที่อีกฝ่ายยังไม่ทันตั้งตัว
แล้วเราคนดูจะมองยังไงดี
ก็อยากให้คิดง่ายๆ แบบนี้ว่า …ถ้าเพื่อนเราคุยกับเรา แล้วแอบอัดเสียงไปให้คนอื่นฟัง โดยที่เราไม่รู้เรื่อง แบบนี้เราจะโอเคไหม? แล้วถ้ามันไม่ใช่แค่เพื่อน แต่เป็นเรื่องประเทศ เรื่องความสัมพันธ์ เรื่องความไว้ใจ
มันจะใหญ่แค่ไหนอะ?
สรุปสั้นๆ การทูต ไม่ใช่เวทีดราม่า การเจรจา ไม่ใช่ content แล้วความไว้วางใจ มันซื้อไม่ได้ด้วยยอดวิว
เกี่ยวกับผู้เขียน
นก เรียนด้านไอที มีประสบการณ์ทำงานด้านพัฒนาระบบของธนาคารแห่งหนึ่งในยุโรปเหนือ ปัจจุบันทำงานออกแบบระบบของผู้ให้บริการชำระเงินออนไลน์อันดับต้นๆ ของโลก
เวลาว่างชอบทำกับข้าว ดูซีรีย์เกาหลี ชอบติดตามข่าวและความเคลื่อนไหวด้าน Cyber Security และช่วงนี้ติดตาม IG หมีเนย